Już co dziesiąta kobieta na świecie cierpi na endometriozę. Życie w ciągłym bólu i napięciu – tak wygląda codzienność chorych na endometriozę. Jakie są jej objawy? Jak wygląda leczenie i do czego może doprowadzić? Odpowiadamy.

Endometrioza – co to jest i jakie są jej przyczyny?

Zdarza się, że błona śluzowa macicy przemieszcza się i „wczepia” w inne miejsca, np. w jajniki czy otrzewną i funkcjonuje tak, jak w macicy – złuszczając się i odrywając co powoduje przewlekły stan zapalny. Jest przyczyną ogromnego bólu w jamie brzusznej, co w związku z tym, że odbywa się często w trakcie przebiegu miesiączki często jest bagatelizowane i zganiane właśnie na okres. Tę patologię najczęściej rozpoznaje się u kobiet w wieku od 25 do 34 lat, jednak często doświadczają jej także młodsze dziewczęta. Międzynarodowe dane wskazują, że 38% kobiet z rozpoznaną endometriozą doświadczało pierwszych objawów poniżej 15 roku życia. Szacuje się, że cierpiących kobiet na endometriozę w Europie jest blisko 16 milionów.

Nie ustalono dotąd jednoznacznie przyczyn powstawania endometriozy, choć wskazuje się na wadliwą genetykę, która obarcza kobiety tym schorzeniem.

Wyróżnia się 3 rodzaje endometriozy:

• otrzewnowa – ogniska endometrium mają zróżnicowaną wielkość i zlokalizowane są w jamie otrzewnowej
• jajnikowa – występuje w jajnikach tworząc tzw. czekoladowe torbiele
• głęboko naciekająca – ogniska endometrium pojawiają się poniżej powierzchni jamy otrzewnej – w obrębie pęcherza moczowego lub przestrzeni pochwowo-odbytniczej.

Wyróżnia się 4 stopnie zaawansowania endometriozy:

• I stopień endometriozy (minimalny) – drobne ogniska endometriozy umiejscowione są na macicy, jajnikach, jajowodach i otrzewnej, mogą występować także drobne zrosty.
• II (łagodny) – występują większe ogniska endometriozy, mogą występować również torbiele endometrialne jajników, zmiany mogą być zlokalizowane za macicą, w tzw. zagłębieniu odbytniczo-macicznym.
• III stopień endometriozy (umiarkowany) – występują rozległe zrosty, zmianami zostają objęte również więzadła krzyżowo-maciczne.
• IV stopień endometriozy (ciężki) – ze względu na obecność licznych zrostów dochodzi do deformacji okolicznych narządów, np. macica może być nieruchoma, zgięta ku tyłowi, przyrośnięta do pętli jelit. Ogniska endometriozy mogą występować także w innych narządach, m.in. wyrostku robaczkowym, pęcherzu moczowym, jelitach, pochwie czy szyjce macicy.

Objawy endometriozy

Najczęstszym objawem endometriozy jest ból okolic podbrzusza, a także pleców w odcinku krzyżowym. Niekiedy ma związek z występowaniem miesiączki, choć nie zawsze. Bardzo ważne jest, aby nie bagatelizować objawów bólowych tylko udać się do ginekologa na badanie połączone z USG jamy brzusznej. Przy endometriozie miesiączki zwykle są wydłużone, bardzo obfite i bolesne.

Ból może towarzyszyć także w trakcie stosunku seksualnego, a także w trakcie wypróżniania.

Kolejnym objawem mogą być brązowe upławy w trakcie cyklu. Krew endometrialna nie ma ujścia, dlatego gromadzi się tworząc torbiele i zrosty i zaburza funkcjonowanie organizmu, znacząco obniżając komfort życia. W diagnostyce endometriozy zwraca się uwagę także na takie objawy jak ogólne osłabienie organizmu, częste wzdęcia, krwawienia z dróg rodnych niemające związku z miesiączką oraz biegunki i zaparcia.

Szacuje się, że nawet 20-25% kobiet cierpiących na endometriozę nie przejawia jednak żadnych objawów.

Endometrioza a ciąża

Endometrioza jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet, dlatego tak ważne jest obserwowanie własnego organizmu, regularne badania ginekologiczne i podjęcie leczenia już od pierwszych ognisk. Endometrioza może prowadzić do uszkodzenia jajowodów i jajników na skutek tworzącego się w ich obrębie stanu zapalnego i powstawania zrostów. Szacuje się, że blisko 25-50% wszystkich niepłodnych kobiet ma endometriozę, a 30-50% pacjentek z endometriozą nie może mieć dzieci. Endometrioza jest więc czynnikiem obniżającym szanse na zajście w ciążę.

Wcześnie zdiagnozowana i leczona nie przekreśla planów macierzyńskich kobiety. Wszystko zależy od stopnia endometriozy i poziomu deformacji narządów rodnych i drożności jajowodów.

Endometrioza a duży brzuch i tycie

Wiele kobiet zadaje sobie pytanie czy ich problem z otyłością może mieć związek ze zdiagnozowaną endometriozą. Odpowiadając – sama choroba nie powoduje tycia. Endometriozę leczy się posiłkując się środkami farmakologicznymi, głównie hormonami, które mogą powodować wzmożony apetyt i gorszą przemianę materii.

Leczenie endometriozy

Leczenie endometriozy bywa trudne i długotrwałe. Wszystko zależy od stopnia zaawansowania choroby. Najczęściej w leczeniu wykorzystuje się nieinwazyjną metodę laparoskopową do usunięcia narastającej błony śluzowej, torbieli i innych ognisk choroby, a następnie wspomaga się leczeniem farmakologicznym w postaci hormonów. Ważne jest także przestrzeganie odpowiedniej diety, która co prawda nie wyleczy objawów choroby, jednak je złagodzi i pomoże w osłabieniu bólu. Dieta przy endometriozie powinna być bogata w błonnik, a jeśli nasze miesiączki są bardzo obfite ważne jest uzupełnianie żelaza w diecie w celu uniknięcia doprowadzenia do anemii.

Bibliografia:

1. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i metod leczenia endometriozy
2. Drews K., Barlik M., Łukaszewski T., Leczenie zachowawcze endometriozy – praca poglądowa, Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu